Porseleinkaart                                                                                                        Terug






Bovenstaande porseleinkaart (1) was de visitekaart van een zekere Jean Dammekens(2), die te Gent piano's bouwde. Ik vond hem terug in het boek "Histoire du piano" van Ernest Closson: deze vermeldt kort dat een zekere Dammekens, samen met Symphorien Ermel, de grondlegger zou geweest zijn van de fabricatie van piano's in het Gentse.

Van Peter van Heirseele, een pianoverzamelaar uit Oostende, kreeg ik in dit verband nog een aantal interessante gegevens:
Jean Dammekens werd opgeleid in Londen en startte zijn bedrijf in 1833 (of 1836) in de "rue Courte du Marais (Korte Meer?)".  Hij nam in 1841 als enige Vlaamse pianobouwer deel aan de nationale tentoonstelling te Brussel waar hij (zie porseleinkaart) de "vermeil (verguld ziver)" medaille behaalde. Hij werkte op dat  moment met 32 vaklui en 16  leerjongens plus 18 onderaannemers. Jean Dammekens moet dus een zeer productieve bouwer zijn geweest. Toch zijn slechts enkele exemplaren uit zijn atelier bewaard (vijf gesigneerde en twee niet gesigneerde). Twee daarvan zitten in de collectie van Peter van Heirseele, een ander exemplaar zit in de in de verzameling van het Instrumentenmuseum te Brussel (ik hoop deze binnenkort eens te kunnen gaan bekijken). 
Na een bloeiperiode werd de economische crisis van 1847-1848 het bedrijf blijkbaar fataal. In 1847 verhuist hij naar de Vrijdagmarkt en vanaf 1850 wordt hij enkel nog als verkoper en niet als bouwer vermeld. Op een nijverheidstentoonstelling van 1849 in Gent was hij zelfs niet meer aanwezig. 

Ook blijkt er een doctoraatsthesis verschenen te zijn over de Belgische pianobouw tot 1850, waarin Jean Dammekens uitgebreid wordt besproken (ik probeer deze te pakken te krijgen).


(1) Porseleinkaarten zijn mooie glanzende kaarten, die in de 19e eeuw o.a. door handelaars gebruikt werden voor publicitaire doeleinden. De druktechniek, ingevoerd rond 1840, die het "porseleinen" resultaat gaf, was echter zwaar toxisch voor de drukkers doordat gebruik gemaakt werd van loodwit. Al snel (ca 1860) werd deze techniek dan ook terug afgevoerd. Naar verluid werd het procédé vooral in België gebruikt.
(2) In een huwelijksakte van 04/01/1865 (parochieregister) uit Brussel vond ik de naam Jean Dammekens uit Gent terug als vader van de bruid Mélanie Céline Dammekens (°24/01/1833 te Gent). Jean Dammekens krijgt de vermelding "professeur de musique" wat wel zou kunnen kloppen. Verder staat er als opmerking: "consentant par acte" wat erop duidt dat hij niet aanwezig was...de moeder van de bruid, Mélanie Van Risseghem wordt aangeduid als woonachtig in Brussel.